«Από ποια πλευρά έπεσε, τελικά, το Τείχος του Βερολίνου»; διερωτάται, αρθρογράφος της «Γουόλ Στριτ Τζόρναλ» εκφράζοντας την απορία του για το γεγονός ότι, 20 χρόνια μετά τη γερμανική επανένωση, τα παλιά φαντάσματα μοιάζουν ζωντανά, ενώ το ανερχόμενο γερμανικό κόμμα «Αριστερά» του Οσκαρ Λαφοντέν «παραπέμπει, προγραμματικά, περισσότερο στη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ».*
Ερευνα του γερμανικού περιοδικού «Ντερ Σπίγκελ» έδειξε ότι το 49% των Ανατολικογερμανών συμφωνεί με την πρόταση: «Η Ανατολική Γερμανία είχε περισσότερο θετικές, παρά αρνητικές πλευρές. Υπήρχαν αρκετά προβλήματα, αλλά μπορούσε κανείς να ζήσει καλά εκεί». Ενας εκ των ερωτηθέντων δήλωσε: «Οταν παλιά μας πρόβαλλαν ταινίες στο σχολείο, όπου εικονίζονταν ουρές ανθρώπων έξω από υπηρεσίες ευρέσεως εργασίας, παιδιά να ζητιανεύουν και ηλικιωμένοι να ψάχνουν στα απορρίμματα, γελούσαμε δυνατά, θεωρώντας ότι επρόκειτο για προπαγάνδα. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι αυτή ήταν η αλήθεια και ότι αποτελούμε πλέον μέρος της».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, παραπάνω από το 50% των κατοίκων της πρώην Ανατολικής Γερμανίας εξυμνούν το κράτος που υπήρχε πριν από την πτώση του Τείχους. Τόσο ηλικιωμένοι όσο και νέοι δίχως άμεση εμπειρία υπερασπίζονται την Ανατολική Γερμανία, χωρίς να βρίσκουν διαφορές με τη ζωή στη σημερινή ενοποιημένη χώρα. Το 57% κάνει λόγο για περισσότερες «καλές πλευρές του κράτους από ό,τι κακές», ενώ το 49% αναγνωρίζει την ύπαρξη μικρών προβλημάτων στην τότε κοινωνία, χωρίς, όμως, να την απορρίπτει. Ένα 8% παρουσιάζεται φανατικός οπαδός των συνθηκών που επικρατούσαν, επισημαίνοντας πόσο πιο δυστυχισμένοι είναι σήμερα.
Εξίσου μελαγχολική, αν και για διαφορετικούς λόγους, είναι η ατμόσφαιρα που επικρατεί στην άλλη πλευρά του Ρήνου. «Μαζί με το Τείχος, εξαφανίστηκε η Ευρώπη του Ζαν Μονέ», ήταν ο τίτλος πρόσφατου άρθρου της γαλλικής «Λε Μοντ». Ο συντάκτης του, Μπερτράν Λεζάντρ, επεξηγεί:
«Την 9η Νοεμβρίου 1989, η πτώση του Τείχους του Βερολίνου ενταφίασε μια ορισμένη ιδέα της Ευρώπης. Παράδοξο της Ιστορίας: Ακριβώς τη στιγμή όπου η ήπειρος ανακτούσε την ενότητά της, κάτω από τη σημαία της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς, έχανε τη συνοχή της. Με έξι ή 15 μέλη, το όνειρο μιας Ευρώπης ομοσπονδιακής, όπως την ήθελαν ο Ζαν Μονέ και οι κληρονόμοι του, ήταν νοητό. Στην Ευρώπη των 27, είναι ουτοπία». Ακόμη κι αν, από κάποιο καπρίτσιο της τύχης, έβλεπε το φως της μέρας μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία, «θα έμοιαζε λιγότερο με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και περισσότερο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία».
* Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου από την εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής».
Ερευνα του γερμανικού περιοδικού «Ντερ Σπίγκελ» έδειξε ότι το 49% των Ανατολικογερμανών συμφωνεί με την πρόταση: «Η Ανατολική Γερμανία είχε περισσότερο θετικές, παρά αρνητικές πλευρές. Υπήρχαν αρκετά προβλήματα, αλλά μπορούσε κανείς να ζήσει καλά εκεί». Ενας εκ των ερωτηθέντων δήλωσε: «Οταν παλιά μας πρόβαλλαν ταινίες στο σχολείο, όπου εικονίζονταν ουρές ανθρώπων έξω από υπηρεσίες ευρέσεως εργασίας, παιδιά να ζητιανεύουν και ηλικιωμένοι να ψάχνουν στα απορρίμματα, γελούσαμε δυνατά, θεωρώντας ότι επρόκειτο για προπαγάνδα. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι αυτή ήταν η αλήθεια και ότι αποτελούμε πλέον μέρος της».
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, παραπάνω από το 50% των κατοίκων της πρώην Ανατολικής Γερμανίας εξυμνούν το κράτος που υπήρχε πριν από την πτώση του Τείχους. Τόσο ηλικιωμένοι όσο και νέοι δίχως άμεση εμπειρία υπερασπίζονται την Ανατολική Γερμανία, χωρίς να βρίσκουν διαφορές με τη ζωή στη σημερινή ενοποιημένη χώρα. Το 57% κάνει λόγο για περισσότερες «καλές πλευρές του κράτους από ό,τι κακές», ενώ το 49% αναγνωρίζει την ύπαρξη μικρών προβλημάτων στην τότε κοινωνία, χωρίς, όμως, να την απορρίπτει. Ένα 8% παρουσιάζεται φανατικός οπαδός των συνθηκών που επικρατούσαν, επισημαίνοντας πόσο πιο δυστυχισμένοι είναι σήμερα.
Εξίσου μελαγχολική, αν και για διαφορετικούς λόγους, είναι η ατμόσφαιρα που επικρατεί στην άλλη πλευρά του Ρήνου. «Μαζί με το Τείχος, εξαφανίστηκε η Ευρώπη του Ζαν Μονέ», ήταν ο τίτλος πρόσφατου άρθρου της γαλλικής «Λε Μοντ». Ο συντάκτης του, Μπερτράν Λεζάντρ, επεξηγεί:
«Την 9η Νοεμβρίου 1989, η πτώση του Τείχους του Βερολίνου ενταφίασε μια ορισμένη ιδέα της Ευρώπης. Παράδοξο της Ιστορίας: Ακριβώς τη στιγμή όπου η ήπειρος ανακτούσε την ενότητά της, κάτω από τη σημαία της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς, έχανε τη συνοχή της. Με έξι ή 15 μέλη, το όνειρο μιας Ευρώπης ομοσπονδιακής, όπως την ήθελαν ο Ζαν Μονέ και οι κληρονόμοι του, ήταν νοητό. Στην Ευρώπη των 27, είναι ουτοπία». Ακόμη κι αν, από κάποιο καπρίτσιο της τύχης, έβλεπε το φως της μέρας μια ευρωπαϊκή ομοσπονδία, «θα έμοιαζε λιγότερο με τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και περισσότερο με την Οθωμανική Αυτοκρατορία».
* Του Πέτρου Παπακωνσταντίνου από την εφημερίδα «Καθημερινή της Κυριακής».
